Hieronder volgt 'n transkriptie van de voor zover bekend laatste brief van Rini van Mechelen te Rio Canario aan Sonja van Mechelen-de Bie te Amersfoort. In deze met de hand geschreven brief, gedateerd "31 juli 1948", is 'Ma' de moeder van Sonja, Evertje de Bie-van de Kamp, die nog leefde, en 'moeder' de moeder van Rini zelf, Geertruida van Mechelen-Vlaming, die toen al zes jaar dood was. De lijnen in deze kopie zijn dezelfde als in het origineel. Ook de gehanteerde spelling, onbedoelde taal- en schrijffouten, interpunktie (met of zonder spatie voor of achter) en de manier van alinea's al of niet indelen zijn ongewijzigd overgenomen. De door Rini gebruikte dubbele aanhalingstekens beginnen beneden en eindigen boven. De afkorting C.P.I.M. verwijst naar de Curaçaosche Petroleum Industrie Maatschappij, 'n dochter van de Shell opgericht in 1918. B.P.M. en de Mij verwijzen naar de N.V. De Bataafsche Petroleum Maatschappij, 'n dochter van de Shell opgericht in 1907.
De door Rini ontworpen en gebouwde praalwagen is te zien in 'n 66 sekonden durend stukje Polygoon-journaal dat als video van Beeld en Geluid op YouTube staat. We krijgen daarin te horen dat de 'zesde september [werd] opgeluisterd met een optocht van versierde wagens van vaandelgroepen en verenigingen'. Het adres van de video is http://www.youtube.com/[]watch?v=cbuadUH7nx8, en de titel Nieuws uit de West: jubileum- en inhuldigingsfeesten Curacao (1948). (Medetegenstanders van het monarchisme en daaraan verwante systemen en attitudes zijn gewaarschuwd: het druipt er aan meerdere kanten vanaf!)
Rio Canario 31 juli 1948 Zaterdagavond , Mijn enigste verlangen. Sonja , nu zit ik al weer te schrijven , terwijl ik vanmid- dag pas een brief voor je op de post gedaan heb. Ik heb net ... [3 regels] ... dagavond hadden . Jij hebt hem nu al gehad,want het is bij jou nu half één terwijl m'n wekker zeven uur aanwijst . ... [3 regels] ... steeds niet op rolletjes en toch komen we er door. Van mid- dag ben ik dan eens met een hoop geld op zak de stad in geweest. En toch niets anders gekocht dan een goedkoop polshorloge . Iets dat de meesten hier al de eerste week na hun aankomst aangeschaft hadden, maar waar ik maar niet toe kon komen ,daar het me te veel luxe leek. De vo- rige maand ben ik echter erg zuinig geweest , zodat ik me dan maar eens een cadeautje gegeven heb. In de eerste plaats ben ik direct op stap gegaan naar die zaak voor textielpakketten voor Holland. Het is echter nog niet ge- heel voor elkaar met de credietmogelijkheid . Binnen twee weken gaan ze de orders aannemen en zal ik zorgen één van de eerste te zijn. Ik heb de monsterzending gezien en die viel me reuze mee. Goede zware badhanddoeken, theedoeken, tafellakens ( damast ) , ontbijtlakens en zak- doeken dus voldoende van de zo hardnodige binnen- kastaanvulling . Liever had ik vanmiddag al een be- ... [4 regels] ... Ik heb nog verschillende pakken voor me zelf aangepast, mooie stof maar niet mijn smaak . De broeken hebben n.l allemaal smalle pijpen , wel modern , maar ik vind het nu eenmaal lelijk. Dus ook dat ging dan toch maar niet door, vooral daar de prijs f 100.- (f 140.- N. geld ) me te duur was. Ja schat ik wil die laatste guldens hier,zo goed mogelijk besteden, anders neem ik ze liever mee naar Holland toe , dan kunnen we daar wel weer zien . Dinsdagavond [aan vier kanten omlijnd:]3 Augustus Vrouwtje het nu toch al weer Dinsdagavond geworden voor ik een pen op het papier kon zetten . De dagen vliegen nu toch wel voorbij en vooral als er iets gebeurt. Zondag
2.'s morgens heb ik eerst eens lekker uitgeslapen , wat gepraat en zo zou ik 's middags weer eens wat gaan schilderen . Ik had me al echt voorbereid en de spulletjes er voor klaar gezet , toen net terwijl ik de eerste streek zou zetten er op de deur werd geklopt en Jaap Kroeze binnen stapte. Ik kreeg aardig op m'n tabbert daar ik helemaal niet meer was komen opdagen en nu kwam hij me zelf dan maar halen. Nou , ja daar kon ik dan weer niet anders mee , dan me maar weer aankleden en mee te gaan . Hij had al gehoord ( dat is hier niets bizonders ) dat ik vrijwel niet uit m'n hut kwam en vond dat te ongezond. Net of je Ma hoort ! Ik had de vorige maand al eens met hem over de huizenbouw hier gesproken en mijn werk la- ten zien. Zijn mening was dat wanneer mijn de kans gegeven werd om eens één huis te zetten m'n kostje hier wel gekocht was . Hij beloofde toen er eens met een ken- nis 40 eigen huizen heeft over te spreken en hem te vragen mijn crediet te geven voor de bouw van één mo- delhuis. Zondag had hij nog een ander plan uitgedok- terd. De bond van Ambtenaren hier wil in eigen beheer 20 huizen gaan bouwenom in het huizentekort voorlopig te voorzien. Zodat hun leden tenminste in een eenvou- dig eigen huis kunnen wonen. Nu wilde hij het bestuur uitnodigen m'n een kans te geven om met concrete voorstellen te komen . Ik zou dan 2 verschillende type[s?] kunnen ontwerpen en er dan om de leden enthousiast te maken maquettes bij voegen. Als zij er dan voldoende warm voor gemaakt zouden kunnen worden, kunnen zij een crediet van f 300,000 geven . Ik zelf voelde er niet veel voor daar ik niet graag m'n hele leven hier op het eiland zou willen slijten. Maar, er zit iets in . Het is in elk geval te proberen en daarom zal ik zien deze maand de ontwerpen en eenvoudige maquettes ervan klaar te maken. Ik ben toen zondagmiddag met hem aan het touren geweest langs honderden in aanbouw zijnde huizen en toen kon ik me realiseren dat hier heel veel gebouwd wordt op het ogenblik . Het is hier zeker mogelijk, tenminste met de medewer- king van vooraanstaande mensen om er binnen niet te lange tijd bovenop te zijn . Je moet er maar niet te veel van aan anderen vertellen want het hele zaakje hangt nog op heel erge losse schroeven . In de eerste plaats moet ik die ontwerpen , begrotingen en maquettes klaar maken met de zeer eenvoudige hulp middelen die je hier ter beschikking staan en in de tweede plaats zou ik toch met me zelf overeen moeten komen of ik dit even- tueel zou kunnen doen . Mijn mening hierover -
3. Curaçao is nog steeds niet veranderd en zal volgens mezelf wel niet meer veranderen . Maar wanneer wer- kelijk op een dergelijke steun gerekend zou kunnen worden, zou het toch te gek zijn om het niet te aanvaarden. Voor- al daar het geheel buiten de Mij om zou gaan en je dus van die sfeer niet veel last zou hebben . Nu is er echter hier in de toestand ook weer een kleine verandering inge- treden. Wel niet in het atelier van den Hr. G. maar daar buiten om. Met de jubileumfeesten wordt er een grote optocht georganiseert waarin grote praalwagens mee zullen rijden van de verschillende grote Maatschap- pijen hier op het eiland. C.P.I.M., K.N.S.M, K.L.M enz. Het ontwerp voor een dergelijke wagen voor de C.P.I.M. werd door het eigen reclameatelier van de B.P.M. in den Haag gemaakt . Maar wel zo stuntelig dat ze er zelfshier niet veel voor voelen om het uit te voeren. De feestcommissie ( waarin diverse groten hier van de Mij zitting hebben ) hebben toen Hagendoorn om advies gevraagd. Die heeft toen gezegd dat hij wel iemand wist die dat kon verzorgen. Ik hoorde weer van anderen dat hij woordelijk had gezegd," De enige die dat kan ontwerpen en ook kan maken hier op Curaçao, is v. Me- chelen ". Nou de volgende dag was er dan ook al een de- legatie in het atelier om te verzoeken mijn medewer- king te verlenen . Eén er van was die chef van Afd. transport, waar ik al eerder over schreef en die me ook zo aardig heeft geholpen met het rijbewijs . Ik heb toen toegestemd met de woorden " Goed ik zal er voor zorgen maar dan generlei inmenging van anderen" Hierme- de bedoelde ik natuurlijk G. dat ze naderhand bleek dat heel goed begrepen hadden. Ik heb toen direct gisterenavond een ontwerp in elkaar gedraaid . Het wordt gezet op een trailer met een grondvlak groot , 6.5 x 2.5 m . Het bestaat uit een aardbol van 3 m middenlijn , vervaardigd uit betonijzeren ringen en aan de buitenzijden een wand van gips gedrenkte jute . Aan de eene zijde komt in relief het portret van de koningin en aan de andere zijde dat van Juli- ana . Boven de aardbol zwevend komt een sneeuw- witte vogel met een vleugelspanning van 2 m die op z'n kop een kroontje draagt en in z'n bek een rood-wit en blauw lint heeft . Deze vogel wordt evenals twee klei-
4 nere om de aardbol zwevende vogels ( een bruine Cura- çao en een oranje Nederland voorstellend ) gemaakt van gevlochten draad en bekleed met in gips ge- drenkte jute. Zodat het geheel dus uiterlijk het idee geeft van een beeldhouwwerk. Verder komt er op de wagen een Shell-schelp met daarin een meisje en een schematische maquette van een raffinaderij . Als ik de definitieve tekening klaar heb stuur ik je direct een afdruk er van. Ik was vanmiddag op het Hoofdkantoor om één en ander te bespreken en daar waren ze zoo enthousiast dat ze me een blanco vol- macht gaven om zo spoedig mogelijk met het werk te kunnen beginnen. Er werd tevens door de Heren beslo- ten om een brief naar den Haag te zenden, waarin staat dat zij het werk aan mij hebben opgedragen als enige deskundige die iets dergelijks kan maken. Later reed ik met de chef transport terug die mij vertelde dat ze me deze kans gaven omdat ze heel goed wisten in wat voor beroerde verhouding ik hier verzeild was ge- raakt. Hij beloofde me de meest mogelijke medewer- king zodat het zou slagen en ik dan wel met steun van hier een goede kans zou maken om in den Haag toe- gevoegd te worden bij het speciale reclamestudio van de Mij. Wat er op den duur van terecht zal komen blijft te bezien maar ik grijp deze kans natuurlijk met beide handen aan,dat begrijp je! Het is een heel werk maar ik zal ze hier dan eens laten zien wat er van zoiets te ma- ken is en tegelijk die G eens aan de kaak stellen . Als ik dit werk deze maand klaar maak , wel voor een groot gedeelte in eigen tijd , zal ook de tijd voorbijvliegen en zodoende mijn terugtocht er zijn, voordat ik er erg in heb. En daar heb ik niets op tegen, hoe vlugger, hoe beter. Jij zal nu natuurlijk wel je hoofd schudden en denken , waar begint hij nu weer aan . Maar liefste, maak je niet bezorgd , het komt zoals zovele dingen van vroeger,-voor elkaar- en ik ben blij weer eens iets ge- heel van mezelf te kunnen maken . En vooral bij de ge- dachte , dat,dat iets , door de grote , een meesterproef zal worden , waaraan we later nog wel eens zullen terugdenken Wanneer het klaar is, worden er foto's van gemaakt die naar den Haag op gezonden zullen worden en ik ook enige exemplaren van krijg . Je hebt zeker nu wel in de gaten, dat je Rini , nog lang niet ingedommeld is hier in de warmte . Schat,nu zal ik er eerst je brief eens bijne-
5. men anders wordt het beantwoorden door deze woor- denstroom vast en zeker vergeten . Natuurlijk vind ik het leuk dat Machiel zo sprekend op me lijkt om niet te zeggen, ik ben er een beetje trots op . Jij hebt natuurlijk gedacht,als ik eerst maar iets heb dat op hem lijkt , later komt m'n Ri- ni dan zelf wel . Nou, schat, je bent een hele knappe beeld- houwster, hoor ! Dat doe ik je niet na , al kan ik ook nog wel wat . Ja , elk kind is toch weer een verrassing en geeft weer andere gezichtspunten voor de ouders. Ben je nu al weer eens uit je bed geweest? En gaat alles weer een beetje beter liefste? Ik heb zo opeens van die buien, dat het verlangen wel een beetje te erg wordt en daarom heb ik ook dat werk met beide handen aangegrepen , daar het me deze laatste maand er doorheen zal helpen. De laatste weken ging ik steeds maar vroeg naar bed om te kunnen dromen. Veel slapen is hier echter hele- maal niet goed en maakt alleen maar het verlangen nog gro- ter , terwijl je nog vermoeider bent . Je kinderwagen krijg je dan toch nog,al is het geen nieuwe? Het is ook eigenlijk zon- de om voor zo'n korte tijd , zoveel geld uit te geven. Daar kun je weer aan zien dat je ondanks alles toch nog een zui- nig vrouwtje bent gebleven. Dit is geen plagerijtje, schat . Het is eerder een eerlijke bekentenis van trots die je man voor zijn vrouwtje koestert. Ik kan er wel eens een grapje over maken, dat is nu eenmaal m'n karakter, maar in- wendig ben ik toch heel, heel blij dat je zo bent . Moet je nu niet, nog,een extra delegatie hebben? Eerlijk schrijven, hoor ! Ik zal blij zijn als ik ook dat reageren van [Kind SR1] en [SR2] op hun kleine broer eens zelf kan zien . Ik stel me het wel zoveel mogelijk voor , maar dat geeft toch niet de werkelijkheid. Ze waren altijd zo gek op zo'n klein we- zentje . Wel een beetje onwennig,maar ook weer zo blij als het enig teken van toenadering gaf. Dat geval met Jettie heb ik nog eens overdacht,zonder echter geheel tot het fijne van de zaak te kunnen komen. Misschien heeft het geluk van ons, haar leven van altijd zonder gezin te blijven te veel onder ogen gebracht en haar toch al zwakke zenuwge- stel te veel aangepakt . Ze is zwaar hysterisch , dat wist ik al lang en daardoor knap manziek . Misschien was de beste oplossing voor haar nog,een kind, van wie dan ook, dan zou ze eindelijk eens over iets anders kunnen gaanden- ken ,dan over haar eigen ik. Dat Australische echtpaar ... [3 regels] ... voorkomen . Ja , schat , wij schijnen wel een grote aantrek-
6 kingskracht te bezitten voor mensen die graag op een an- der drijven . Als je dan na een harde slag met de voordeur maar weet ,dat ook die episode weer voorbij is. Het is me de "Heil-soldate "wel die Jettie ! Het zal wel net zoals bij Jos meer de Hysterie wezen die ze in dergelijke ho- gere regionen voert. In elk geval , vrouwtje laten wij ons sterk houden en in de eerste plaats aan ons zelf denken . Ook ik heb je later veel te vertellen en in vele opzichten dingen die op het zelfde neerkomen. Wij zijn"te goed" en daarom zullen we ons een harnas tegen die buitenwereld aan moe- ten meten die van ons gebruik wil maken om er zelf beter van te worden. Eén ding blijft er echter voor ons,dat al deze minder prettige dingen zal vergoeden en dat is onze sterke liefde voor elkaar. Wij zullen naast elkaar sterk staan en elkaar steunen. En alleen met elkaar zul- len we wezen zoals we werkelijk innerlijk zijn . Schat, ... [2 regels] ... alles weer goed zijn ! Je behoeft jezelf in niets te veront- schuldigen liefste ! Stil en ernstig is juist datgene in je karakter dat mij zo erg naar je doet verlangen . En saai, nee schat, dat ben je lang niet, hoor! Daarvoor zitten er toch veel te veel idealen in je,al laat je het niet altijd zo naar buiten merken. Sonja , weet dat je alles, alles voor me bent en nooit te vervangen zult zijn. Dit maken juist deze karaktertrekken , die jij wilt ver- ontschuldigen. Blijf daarom degeen die je altijd was,en jouw Rini zal gelukkig zijn ,die korte tijd, die een men- senleven nu eenmaal is. Het is leuk, dat tante Marie nog zo aan je gedacht heeft. Zij heeft toch wel erg veel van moeder, al is haar leven langs andere paden gegaan. ... [4 regels] ... Voorlopig is het hoofdzaak , dat je aan jezelf en onze Ma- chiel denkt. [Kind-SR1] en [SR2] die behoef ik er niet eens bij te noemen ,dat is zo vanzelfsprekend . Vrouwtje , dit is weer een brief van de nu steeds korter wordende rij. Ik ga hem even op de bus doen , een"kouwe"pikken en dan maar ... [3 regels] ... steeds , steeds weer zou willen schrijven. Liefste vele kussen voor jou en"onze"jongens van jouw Rini en hun Papa .
